İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSFALT AŞ olarak üretimin her aşamasında çevreyi ve ekolojik dengeyi koruyarak doğal kaynakların sürdürülebilirliğini ve daha düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmak için çalışmalarına devam ediyor. Bu amaçla asfalt üretiminde geri dönüşüm oranını arttırmak, bu yaklaşımı İstanbul’da yaygınlaştırmak ve bu sayede önemli derecede ekonomik ve çevresel kazanımlar elde etme hedefiyle Ar-Ge sürecini en iyi şekilde gerçekleştiriyor. Bu doğrultuda İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSFALT Genel Müdürü Burak Korzay’ın “İSFALT yenilikçi hedeflerle yoluna devam ediyor!” adlı kaleme aldığı 2 bölümden oluşan makalesinin 1. bölümünü sizlerle paylaşıyoruz.
1980 yılında İstanbul’da doğan Burak Korzay, ilk ve orta öğretimini İstanbul’da tamamladıktan sonra Ortadoğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden mezun oldu. İş yaşamına 2007 yılında Shell’de başlayan Korzay, 5 yıl boyunca bu şirkette çeşitli görevlerde bulundu. 2012 yılında Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) bünyesine katılan Korzay, 7 yılı aşkın bir süre saha mühendisliği müdürlüğünü yürüttü. Korzay, 2020 yılından bu yana İstanbul Doğalgaz Dağıtım Şirketi’nde (İGDAŞ) yatırımlar ve projelerden sorumlu genel müdür yardımcılığını yapıyordu. Burak Korzay iyi derecede İngilizce bilmektedir.
Burak KORZAY-İSFALT Genel Müdürü
İSFALT yenilikçi hedeflerle yoluna devam ediyor!
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İsfalt AŞ olarak üretimin her aşamasında çevreyi ve ekolojik dengeyi korumak böylece doğal kaynakların sürdürülebilirliğini ve daha düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmak ana stratejimizin en önemli bileşenlerinden. Bu amaçla asfalt üretiminde geri dönüşüm oranını arttırmak, bu yaklaşımı İstanbul’da yaygınlaştırmak ve bu sayede önemli derecede ekonomik ve çevresel kazanımlar elde etme hedefimizi ciddi bir AR-GE süreci içerisinde takip ediyoruz. Bu kapsamda; AR-GE, üretim ve uygulama birimlerimizin yaptığı çalışmalar sonucunda %50 oranındaki “geri dönüştürülmüş asfalt kaplama karışımı” tasarım alternatifleri, tekerlek izi ve su hasarı performans kriterleri bakımından oldukça iyi sonuçlar elde etmiştir. Bir yandan geri dönüştürülmüş asfalt kaplama karışımının performans seviyesini arttırma çalışmaları devam ederken, bir yandan da bazı güncel katkı seçenekleri ve sinerjik katkı alternatifleri konusunda da “yenilikçi karışımlar” üretmekteyiz.
Çok bilinen ve performans artırıcı özellikleri olan SBS katkısı ile, alternatif filler katkılarını bireysel olarak ve çeşitli kombinasyonlarda denemekteyiz ve başarılı sonuçlar almaktayız. Katkıların normal kullanım oranları çerçevesinde; düşük, orta ve yüksek kullanım seçenekleri için bitümde kullanma, fillerle kullanma ve bu yönlü katma biçimi açısından da incelemelerimizi sürdürerek yeni model önerileri noktasında çalışıyoruz. Plent üretim koşullarının iyileştirilmesi, üretim kalitesinin artırılması amacıyla plentlere yönelik olarak da yoğun bir geliştirme çalışması içerisindeyiz. Bu kapsamda plentlerde kaçınılamaz ana oksidasyona bağlı yaşlanmanın, saha koşullarında oluşan yavaş yaşlanmanın yönetilmesi için çeşitli katkıları özel ve doğru karar verilmiş oranlarda test etmekteyiz. Önümüzdeki süreçte endüstriyel geri dönüşüm hedeflerine büyük oranda katkı yapmak ve bu sayede büyük ekonomik ve çevresel kazanımlar elde etmek üzere geri dönüştürülmüş kaplamaları çok geniş ve özgün yönlerden araştırmaktayız.
Geri dönüştürülmüş asfalt (RAP) kaplamalarda güncel yenilikçi eğilimler ortaya çıkmaktadır. Bu süreçleri yakından takip ederek uygulamak ve konu hakkında yeni modeller önermek gerekmektedir. Esas itibarla bu yenilikçi eğilimlerin halen birçok ayrıntı noktasıyla araştırılma gereksinimi bulunmaktadır. Konunun çok çeşitli termodinamik problemler altında gerçekleşmesi, hetorejen karışımların homojen davranış gösterecek şekilde uyarlanmasını gerektiriyor. RAP karışımların homejen olmayan yapısı, önceki süreçlerden gelen kullanım ve üretim özellikleri, RAP uygulamaları noktasında önemli bir profesyonellik ve hassaslık ortaya konulmasını zorunlu kılmaktadır. RAP karışımlar için çeşitli gençleştirici maddelerin uygulanması, polimer ve soyulma önleyici maddelerin katılması, özellikle -black rock- problemi bağlamında plent üretim koşullarının iyileştirilmesi, yüksek RAP oranını mümkün kılacak bazı filler çeşitlerinin de uygulamaya alınması, özellikle su hasarının yönetilmesi önem taşıyan konulardandır.
Asfalt kaplama mühendisliğinin tarihsel gelişim sürecinde; karışımların performansı üzerinde önceleri bitümlü bağlayıcı olarak asfalt çimentosunun özelliklerinin öncelikli etkin olduğu değerlendirildi. Bu ilk dönem değerlendirmeleri sonrasında; kaplama tabakası özelliklerine bağlı olarak karışımın yaklaşık %95’ini oluşturan agregaların mineralojik yapısının ve petrografik özelliklerinin de baskın özellikle olduğu anlaşıldı. Bugünümüzde ise kaplamaların performansı bakımından gerek agrega gerekse bitüm özelliklerini eşdeğer baskın önemde görmek durumundayız. Heterojen karışımlar olarak asfalt karışımlar; farklı mineralojide agregaları içerirken bir yandan da rafineri teknolojilerinin gelişmesi asfalt çimentolarının adezyon özellikleri bakımından güçlendirilmesi gereğini ortaya koymaktadır. Bu bakımdan katkı uygulamalarını, daha fazla aks yüklerinin oluştuğu günümüzde, daha yüksek performans elde edebilmek noktasında bir zorunluluk olarak görmek gerekiyor. Katkı uygulamalarının, doğru ve etkin yapılabilesi, karışımların kapsamlı testlerle uzun dönemli performans anlamında da doğru sorgulanabilmesi, gelişen kaplama türsel teknolojilerine bağlı olarak çoklu katkı seçeneklerinin birlikte doğru uygulanabilmesi büyük önem taşımaktadır. İSFALT AŞ olarak belirtilen konulara yönelik büyük bir odaklanma içerisinde olduğumuzu belirtmek istiyorum.
Katkı endüstrisi, başlıca kaplama performans problemleri olan düşük sıcaklık çatlamasına, su hasarına, tekerlek izinde oturmaya, yorulmaya karşı kaplama direncini geliştirmek üzere katkılar üretiyor. Geçmişten günümüze bu konuda önemli bir teknik birikim oluştu. Atık maddeler, soyulma önleyiciler, antioksidanlar, gençleştirici hidrokarbonlar, oksidanlar, kauçuk plastik kombinasyonları, fillerler, kauçuk ve plastik maddeler, fiberler, dolgu özelliğinde (extender) katkılar asfalt kaplama mühendisliğinde farklı çözümler üretmek üzere başarılı bir şekilde kullanılabiliyor. Günümüzde ortaya çıkan trafik kompozisyonları ve belirtilen endüstriyel gelişim süreçleri artık katkı kullanımını zorunlu kılmaktadır.
Plent üretim süreçlerini özellikle önemli görüyoruz. Asfalt kaplama imalatı sırasında plentlerde esas oksidasyon sorunu oluşuyor. Uygulama koşullarında ise yavaş oksidasyon gelişiyor. Bir yandan daha yüksek RAP içeriklerini uygulamayı hedeflerken bir yandan da plentlerde üretim handikaplarını da yönetmeyi ve bu açıdan katkı sağlayacağını düşündüğümüz katkıları da üretim sürecinin bir parçası olarak iyi bilinen katkılarla bir arada kullanarak bir “sinerjik üretim modeli” oluşturmayı hedefliyoruz. Bu noktada diatomit katkıları ile, sönmüş kireç katkıları ile plentlerde yaşlanmayı yönetmek, RAP teknolojilerinin önünü açmak ve çevresel ve ekonomik yönlerden kazanımları ciddi anlamda güçlendirme hedeflerimizi takip ediyoruz. İSFALT AŞ olarak en önemli önceliğimiz gelişmiş dünyayla entegre olarak asfalt kaplama uygulamaları konusunda sektörün doğru açılımlarla yönetilmesine ciddi katkı oluşturmaktır.
Plentlerimizin modernizasyonunu irdelerken, mevcut şartlarda daha yüksek geri dönüşüm oranlarını uygulamak üzere yeni plent yatırımlarımız planlanmaktadır. İSFALT AŞ olarak ana önceliğimiz arge ve bu bağlamda geri dönüşüm oranının artırılmasıdır. Önümüzdeki süreçte elastomerik ve plastomerik türdeki polimer katkılarla birlikte üstün fayda mekanizmaları oluşturacak olan farklı filler katkıların da performansına yönelik çalışmalarımız sürmektedir. Türkiye için önemli bir asfalt katkı maddesi olarak, literatürde belirtilen sınırlı kullanım oranı çerçevesinde, sönmüş kireci etkin bir soyulma önleyici ve asfalt karışım performans geliştirici olarak uygulama alanına geniş kullanım yönleriyle sokmak istemekteyiz. ABD’de birçok eyalette ve Avrupa’da sönmüş kirecin multifonksiyonel kullanımları yaygındır. Türkiye için asfalt endüstrisinde sönmüş kireci gerek plent üretim süreçlerinde faydalar sağlamak üzere ve ayrıca sahadaki performans problemlerini yönetmek üzere önemli bir konu başlığı olarak ele alıyoruz.
Bununla birlikte yine plent üretim süreçlerinde yaşlanma konusunu yönetmek üzere filler olarak diatomit konusunu da önemli görüyoruz. %5-%10 düzeylerinde diatomit filler katkısının dünya tecrübelerini farklı açılımlarla ve farklı üretim kullanım yönleriyle yine Türkiye’de yeni bir alan olarak öneriyoruz. Proje bazlı filler eksikliğimi gidermek ve ayrıca da çeşitli performans problemleri açısından daha üstün performansların elde edilmesini sağlamak için alternatif fillerleri de önemsiyoruz. Filler maddeler karışımda düşük oranda olmasına karşın karışımın vizkoelastik özelliklerinin belirlenmesinde, stabilite ve durabilite işlevlerinin yerine getirilmesinde ve karışım performansının doğrudan oluşmasında son derece etkilidir.
Diğer bir önemli hedef olarak da İstanbul’da çeşitli katkı alternatifleri ile; düşük sıcaklıkta kaplamalarda buzlanmanın ciddi derecede azaltılmasına yönelik uygulamaları desteklemektir. Bu konu “İsfalt İstanbul’un buzla mücadelesine yeni bir perspektifle önemli destek veriyor” yaklaşımı ile sunulacaktır. Bir yandan RAP teknolojisinde alternatif karışımlarla yüksek RAP oranlarını uygulamak isterken bir yandan da oluşturduğumuz katkı formülasyonları ile dolaylı olarak da bakım ve onarım giderlerini çok daha aza indirerek ve buzlanmayla da mücadele edecek bir karışım yapısının oluşturulmasıdır.
Ayrıca, taş mastik kaplamalarda, yaygın olarak dizayn koşullarına bağlı çeşitli polimer katkılar kullanıldı. Bu kaplamaların yenilenmesinde ilk imalat sırasında bünyede örneğin SBS türü bir maddenin kullanılması durumunda bu tür geri dönüştürülmüş karışımlar için daha doğru ve sağlam RAP teknolojilerinin uygulanma şansı var. Dolayısıyla hem kazınmış geleneksel RAP hem de kazınmış modifiye katkılı RAP karışımlar, İstanbul ve Türkiye için bir zenginlik olarak görülmelidir ve bu konuyu yakından takip etmekteyiz.
Geri dönüştürülmüş asfaltların (RAP) kullanılması, malzeme ve enerji maliyetlerinde ve ayrıca çevresel faydalarda tasarruf sağlamaktadır. RAP karışımları, orijinal karışımlara eşit sonuçlarla pozitif performans tecrübelerine sahiptir. RAP kullanımına ilişkin temel kavramları anlayarak ve geliştirerek bu olumlu performansları daha fazla geri dönüşüm uygulaması konusunda uygulamak gerekmektedir. NAPA (National Asphalt Pavement Association); Amerika Birleşik Devletleri’nde yeni asfalt kaplama yapımında yılda 89,2 milyon ton RAP kullanıldığını, tamamen geri dönüştürülebilir bir ürün olarak RAP’ın birçok uygulamasının olduğunu, tekrar tekrar kullanılabilir olduğunu, bunun da yüksek maliyetli ham madde malzeme ihtiyacını azalttığını, RAP’ın %94’ünden fazlasının yeni asfalt karışımlarında kullanılırken küçük bir yüzdesinin bağlanmamış agrega temelleri gibi diğer inşaat mühendisliği uygulamalarında kullanıldığını belirtmektedir. Bu bağlamda, yüksek düzeyde RAP içeren asfalt karışımların yıllardır uygulanmakta olduğunu, araştırmalarla yüksek düzeyde RAP içeren karışımlar üzerinde laboratuvar ve saha değerlendirmelerinin yapıldığını ve geri dönüştürülmüş karışımların yapısal performansının eşit olduğunu ve bazı durumlarda geleneksel karışımlardan daha iyi olduğunu ifade etmektedir. RAP stoklarının, ham agrega stoklarından daha az değişkenliğe sahip olduğu ve daha yüksek RAP yüzdelerinin kullanılmasının, üretilen asfalt karışımlarının değişkenliğinin artmasına yol açmadığı ifade edilmektedir. İSFALT AŞ olarak RAP konusundaki deneyimlerimizi yeni alternatif seçenekler ile güçlendirerek çalışmalarımıza devam etmekteyiz.
İSFALT AŞ Genel Müdürü Sayın Burak KORZAY’ın bu araştırması ekinde verilen “Geri Kazanılmış Asfalt Kaplamalar (RAP)” hakkındaki literal değerlendirme ve ekli kaynakça önümüzdeki sayıda yayınlanacaktır. Konu hakkındaki değerlendirmeler bu literatürle sürdürülmüş olacaktır.
